1 00:00:00,836 --> 00:00:05,152 Wszechświat ukazuje się w wielu barwach. 2 00:00:05,852 --> 00:00:08,059 Choć Hubble widzi większość 3 00:00:08,059 --> 00:00:10,683 elektromagnetycznego spektrum 4 00:00:10,858 --> 00:00:13,720 od ultrafioletu do bliskiej podczerwieni, 5 00:00:13,720 --> 00:00:18,006 nadal nie może zobaczyć całego kosmicznego kalejdoskopu. 6 00:00:18,922 --> 00:00:22,361 Dlatego astronomowie potrzebują różnych rodzajów teleskopów, 7 00:00:22,461 --> 00:00:25,092 zarówno w kosmosie, jak i na Ziemi, 8 00:00:25,092 --> 00:00:28,759 aby całkowicie poznać tajemnice Wszechświata... 9 00:00:29,517 --> 00:00:32,034 ...i Hubble gra kluczową rolę 10 00:00:32,034 --> 00:00:35,301 w tej pracy zespołowej teleskopów. 11 00:00:53,167 --> 00:00:55,167 Wszechświat wygląda zupełnie inaczej 12 00:00:55,167 --> 00:00:57,558 w świetle fal o różnej długości 13 00:00:57,650 --> 00:01:02,293 i na wiele naukowych pytań można odpowiedzieć jedynie 14 00:01:02,293 --> 00:01:06,654 poprzez badanie obiektów w konkretnych częściach spektrum. 15 00:01:08,752 --> 00:01:11,906 Nowoczesne teleskopy są często budowane by badać 16 00:01:11,906 --> 00:01:14,586 bardzo szczególne zakresy długości fal, 17 00:01:15,029 --> 00:01:18,101 niewielkie części spektrum elektromagentycznego 18 00:01:18,151 --> 00:01:20,637 w których są ekspertami. 19 00:01:21,515 --> 00:01:23,995 W obecnym stadium technologii 20 00:01:23,995 --> 00:01:26,939 żaden teleskop, nawet Hubble, 21 00:01:26,959 --> 00:01:29,322 nie jest w stanie zobaczyć wszystkich fal. 22 00:01:30,312 --> 00:01:34,182 Tylko korzystając z danych pochodzących z różnych teleskopów 23 00:01:34,182 --> 00:01:38,378 astronomowie mogą badać Wszechświat szczegółowo. 24 00:01:40,286 --> 00:01:42,623 Historia formowania galatyk 25 00:01:42,623 --> 00:01:44,968 i ich struktura chemiczna 26 00:01:44,968 --> 00:01:48,288 są tylko dwoma z wielu zagadek astronomii 27 00:01:48,288 --> 00:01:51,688 które naukowcy chcieliby rozwiązać. 28 00:01:51,988 --> 00:01:54,601 Postęp jest możliwy tylko 29 00:01:54,601 --> 00:01:56,034 poprzez mapowanie emisji 30 00:01:56,034 --> 00:01:58,596 pochodzącej z różnych obiektów: 31 00:01:58,596 --> 00:02:01,209 gwiazd, pyłu i gazów. 32 00:02:02,000 --> 00:02:05,898 Każdy z nich pozostawia swój ślad w fali o innej długości. 33 00:02:07,779 --> 00:02:10,724 Na przykład, ten sam fragment kosmosu 34 00:02:10,724 --> 00:02:13,216 badany przez Hubble'a może być widziany 35 00:02:13,216 --> 00:02:15,353 przez przyrządy na pokładzie 36 00:02:15,353 --> 00:02:18,010 teleskopu kosmicznego Chandra. 37 00:02:21,353 --> 00:02:23,780 Hubble i Chandra współpracowały 38 00:02:23,780 --> 00:02:25,855 wiele razy w przeszłości. 39 00:02:25,865 --> 00:02:27,987 Przykładem jest ten obraz 40 00:02:27,987 --> 00:02:33,641 galaktyki spiralnej ESO 137-001. 41 00:02:34,372 --> 00:02:36,187 Dzięki wkładowi Hubble'a 42 00:02:36,287 --> 00:02:40,327 widoczne są gwiazdy i mgławice w tej galaktyce. 43 00:02:40,594 --> 00:02:42,397 Chandra, z drugiej strony, 44 00:02:42,397 --> 00:02:45,047 może pokazać gorące strumienie gazów, 45 00:02:45,047 --> 00:02:49,279 widoczne tylko w zakresie promieniowania rentgenowskiego. 46 00:02:55,200 --> 00:03:00,000 Ale Hubble nie współpracuje jedynie z innymi teleskopami kosmicznymi; 47 00:03:00,000 --> 00:03:03,296 łączy też siły z tymi naziemnymi — 48 00:03:03,621 --> 00:03:06,790 i jakkolwiek teleskopy orbitalne mają przewagę 49 00:03:06,790 --> 00:03:10,014 bycia odpornymi na wpływ atmosfery, 50 00:03:10,070 --> 00:03:14,549 instrumenty naziemne mogą być stale modernizowane 51 00:03:14,599 --> 00:03:17,549 i często mają większe pole widzenia. 52 00:03:18,428 --> 00:03:22,000 Dobrym przykładem jest Bardzo Duży Teleskop ESO 53 00:03:22,000 --> 00:03:26,481 na Wzgórzu Paranal, na chilijskiej pustyni Atacama. 54 00:03:35,438 --> 00:03:39,199 Gromada galaktyk Abell 2744 55 00:03:39,199 --> 00:03:41,825 — nazywana Gromadą Pandora — 56 00:03:41,975 --> 00:03:45,685 była obserwowana tymi dwoma bardzo różnymi przyrządami. 57 00:03:46,269 --> 00:03:50,033 Połączone dane pokazują, że Pandora 58 00:03:50,033 --> 00:03:54,948 nie jest jedną gromadą, lecz wynikiem nagromadzenia 59 00:03:54,948 --> 00:03:58,564 co najmniej czterech osobnych gromad galaktyk. 60 00:03:59,359 --> 00:04:03,199 Wiele próśb o użycie teleskopu ma pogłębić 61 00:04:03,199 --> 00:04:06,352 badania obiektów wcześniej już obserwowanych: 62 00:04:07,752 --> 00:04:12,298 w 2015 astronomowie połączyli stare dane Hubble'a 63 00:04:12,298 --> 00:04:16,577 z nowymi obserwacjami Bardzo Dużego Teleskopu ESO. 64 00:04:17,372 --> 00:04:20,263 Ten drugi został właśnie użyty do odkrycia 65 00:04:20,263 --> 00:04:24,816 nieznanych wcześniej struktur w dysku pyłu 66 00:04:24,816 --> 00:04:29,591 otaczającym pobliską młodą gwiazdę AU Microscopii. 67 00:04:31,889 --> 00:04:35,133 Tylko dzięki porównaniu ze wcześniejszymi obrazami Hubble'a 68 00:04:35,133 --> 00:04:38,121 tego samego obiektu zostało odkryte, 69 00:04:38,121 --> 00:04:41,528 że elementy dysku zmieniły się z biegiem czasu. 70 00:04:42,408 --> 00:04:46,296 Okazało się, że te fale poruszają się 71 00:04:46,296 --> 00:04:48,271 — w dodatku bardzo szybko — 72 00:04:48,271 --> 00:04:51,864 oznaczając, że dzieje się coś niezwykłego, 73 00:04:51,864 --> 00:04:55,969 co do dziś pozostaje tajemnicą. 74 00:04:59,137 --> 00:05:03,218 W ciągu ostatnich dwudziestu lat polowanie na egzoplanety 75 00:05:03,218 --> 00:05:05,815 stało się kluczowym i bardzo płodnym 76 00:05:05,815 --> 00:05:07,754 polem badań w astronomii; 77 00:05:08,576 --> 00:05:12,852 polem, w którym niemal wszystkie teleskopy próbują zostawić swój ślad. 78 00:05:15,414 --> 00:05:17,967 W tym polowaniu Hubble połączył siły 79 00:05:17,967 --> 00:05:20,894 z teleskopem podczerwieni Spitzer. 80 00:05:21,720 --> 00:05:25,856 Razem stworzyły one największe badanie porównawcze 81 00:05:25,856 --> 00:05:30,356 dziesięciu gorących egzoplanet rozmiarów Jowisza. 82 00:05:35,998 --> 00:05:39,145 Liczne obserwacje ich atmosfer 83 00:05:39,145 --> 00:05:42,000 pozwoliły astronomom wydobyć znaki 84 00:05:42,000 --> 00:05:44,407 różnych pierwiastków i cząstek 85 00:05:44,507 --> 00:05:46,473 — w tym wody — 86 00:05:46,473 --> 00:05:49,077 i rozróżnić pochmurne 87 00:05:49,077 --> 00:05:51,881 i bezchmurne egzoplanety. 88 00:05:57,785 --> 00:06:00,945 Czasami, więcej niż dwa teleskopy muszą 89 00:06:00,945 --> 00:06:04,003 pracować razem by osiągnąć wspólny cel. 90 00:06:04,554 --> 00:06:08,042 By ujrzeć najwcześniejsze stadium masywnej galaktyki 91 00:06:08,042 --> 00:06:11,650 tworzącej się w młodym Wszechświecie, astronomowie użyli 92 00:06:11,650 --> 00:06:14,184 mocy czterech dużych teleskopów: 93 00:06:14,184 --> 00:06:15,074 Hubble'a, 94 00:06:15,074 --> 00:06:16,099 Spitzera, 95 00:06:16,099 --> 00:06:18,668 Kosmicznego Obserwatorium Herschela ESA 96 00:06:18,768 --> 00:06:21,837 oraz Teleskopów Kecka na Hawajach. 97 00:06:25,577 --> 00:06:29,032 Razem te cztery teleskopy obserwowały wczesny rozwój 98 00:06:29,032 --> 00:06:34,471 galaktycznego giganta, który nastąpił 11 miliardów lat temu, 99 00:06:34,471 --> 00:06:38,109 jedyne 3 miliardy lat po Wielkim Wybuchu. 100 00:06:40,867 --> 00:06:44,529 Następnym dużym partnerem Hubble'a będzie nadchodzący 101 00:06:44,529 --> 00:06:49,186 Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba NASA/ESA/CSA. 102 00:06:49,386 --> 00:06:52,995 Ma on ruszyć w 2018. 103 00:06:54,776 --> 00:06:57,513 Podczas gdy Hubble widzi ultrafioletowe, widzialne 104 00:06:57,513 --> 00:06:59,726 i trochę podczerwonego światła, 105 00:06:59,926 --> 00:07:03,520 James Webb jest wyspecjalizowany w podczerwieni. 106 00:07:03,520 --> 00:07:05,955 Z tą zdolnością będzie on 107 00:07:05,955 --> 00:07:08,503 idealnym uzupełnieniem Hubble'a. 108 00:07:09,532 --> 00:07:11,723 Razem napiszą one kolejny rodział 109 00:07:11,723 --> 00:07:16,071 w historii udanych współprac teleskopów.