1 00:00:01,000 --> 00:00:04,000 Kamera Wide Field Camera 3 na teleskopie Hubble'a uchwyciła ten obraz 2 00:00:04,000 --> 00:00:07,000 ogromnej gazowej chmury wodoru 3 00:00:07,000 --> 00:00:10,000 oświetlonej przez jasną młodą gwiazdę. 4 00:00:10,000 --> 00:00:15,000 Obraz pokazuje, jak gwałtowne mogą być ostatnie stadia procesu formowania się gwiazd, 5 00:00:15,000 --> 00:00:19,000 gdzie młody obiekt wstrząsa miejsce swoich narodzin. 6 00:00:34,000 --> 00:00:39,000 Odcinek 51: Region formowania się gwiazd S 106 7 00:00:39,000 --> 00:00:44,000 Przedstawia dr J, a.k.a. Dr Joe Liske 8 00:00:46,000 --> 00:00:50,000 Kilka tysięcy lat świetlnych stąd, w gwiazdozbiorze Łabędzia 9 00:00:50,000 --> 00:00:57,000 znajduje się zwarty region formowania się gwiazd Sh 2-106 lub krócej S106. 10 00:01:03,000 --> 00:01:08,000 Pomimo niebiańskich kolorów na zdjęciu miejsce to nie jest spokojne. 11 00:01:08,000 --> 00:01:14,000 Młoda gwiazda o nazwie S106 IR rodzi się w sercu mgławicy. 12 00:01:14,000 --> 00:01:17,000 W gwałtownych ostatnich etapach jej formacji 13 00:01:17,000 --> 00:01:23,000 gwiazda wyrzuca materiał z wysoką prędkością, gwałtownie rozrywając gaz i pył. 14 00:01:23,000 --> 00:01:27,000 Wizualizacja 3D pokazuje, na jaką odległość gwiazda 15 00:01:27,000 --> 00:01:31,000 wpłynęła na strukturę swojego otoczenia, formując skomplikowane kształty. 16 00:01:31,000 --> 00:01:35,000 W szczególności struktura mgławicy w kształcie klepsydry jest wynikiem 17 00:01:35,000 --> 00:01:40,000 dżetów gwiazdowych uderzających w chmurę wodorową, z której gwiazda się formuje. 18 00:01:40,000 --> 00:01:46,000 Na obrzeżach tej pustki gaz został skompresowany, 19 00:01:46,000 --> 00:01:48,000 tworząc ze względu na ciśnienie tzw. szoki. 20 00:01:51,000 --> 00:01:56,000 Gwiazda na masę około 15 razy większą od Słońca 21 00:01:56,000 --> 00:01:59,000 i znajduje się w ostatnich etapach swojej formacji. 22 00:01:59,000 --> 00:02:04,000 Niedługo uspokoi się, wchodząc dorosły wiek życia gwiazdy 23 00:02:04,000 --> 00:02:07,000 znany astronomom jako ciąg główny. 24 00:02:07,000 --> 00:02:14,000 Teraz jednak S106 IR pozostaje osadzona w swojej rodzimej chmurze, 25 00:02:14,000 --> 00:02:17,000 ale buntuje się przeciwko niej. 26 00:02:17,000 --> 00:02:22,000 Materiał wymiatany przez gwiazdę nie tylko nadaje chmurze kształt klepsydry, 27 00:02:22,000 --> 00:02:25,000 ale również sprawia, że wodór staje się gazem turbulentnym. 28 00:02:25,000 --> 00:02:30,000 Powstające zawiłe wzory są tutaj wyraźnie widoczne. 29 00:02:34,000 --> 00:02:38,000 Poza niszczeniem chmury gazowej młoda gwiazda również ją podrzewa 30 00:02:38,000 --> 00:02:43,000 do temperatury około 10 000 stopni Celsjusza. 31 00:02:43,000 --> 00:02:49,000 Promieniowanie gwiazdy wzbudza gaz, sprawiając, że świeci on jak żarówka fluorescencyjna. 32 00:02:49,000 --> 00:02:53,000 Światło gazu jest pokazane na niebiesko na tym zdjęciu, 33 00:02:53,000 --> 00:02:58,000 uzyskanym dzięki połączeniu obserwacji teleskopu Hubble'a w świetle widzialnym i w podczerwieni. 34 00:03:02,000 --> 00:03:05,000 Regiony świecącego gazu oddzielone są chłodniejszym, 35 00:03:05,000 --> 00:03:08,000 gęstym strumieniem pyłu pokazanym tutaj na czerwono. 36 00:03:08,000 --> 00:03:13,000 Ten ciemny materiał prawie całkowicie zasłania gwiazdę, 37 00:03:13,000 --> 00:03:16,000 jednak młody obiekt może być wciąż słabo widoczny, 38 00:03:16,000 --> 00:03:20,000 wyglądając przez najgęstszy pył. 39 00:03:21,000 --> 00:03:25,000 Chmura jest względnie mała w porównaniu do standardowych regionów formowania się gwiazd, 40 00:03:25,000 --> 00:03:29,000 około 2 lata świetlne wzdłuż swojej najdłuższej osi. 41 00:03:29,000 --> 00:03:33,000 Jest to około połowa odległości pomiędzy Słońcem a gwiazdą Proxima Centauri, 42 00:03:33,000 --> 00:03:35,000 naszym najbliższym gwiazdowym sąsiadem, 43 00:03:35,000 --> 00:03:39,000 zatem region ten jest dużo mniejszy niż znane regiony formowania się gwiazd 44 00:03:39,000 --> 00:03:43,000 takie jak Mgławica Oriona i Mgławica Carina. 45 00:03:50,000 --> 00:03:54,000 Hubblecast tworzony jest przez ESA/Hubble w Europejskim Obserwatorium Południowym w Niemczech. 46 00:03:54,000 --> 00:04:00,000 Misja Hubble to międzynarodowy projekt prowadzony przez NASA oraz Europejską Agencję Kosmiczną. 47 00:04:00,000 --> 00:04:04,000 www.spacetelescope.org 48 00:04:04,000 --> 00:04:07,000 Tekst: ESA/Hubble. Tłumaczenie: Anna Raiter-Smiljanic.