1 00:00:01,000 --> 00:00:06,000 Το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Χαμπλ είναι γνωστό για τη μακρινή ματιά του στο παρελθόν του Σύμπαντος. 2 00:00:06,000 --> 00:00:08,000 Αλλά μπορεί επίσης να προβλέψει το μέλλον. 3 00:00:09,000 --> 00:00:13,000 Οι εικόνες του Χαμπλ μας δείχνουν τη μοίρα του Ηλιακού μας Συστήματος: 4 00:00:14,000 --> 00:00:17,000 μία ανησυχητική αλλά όμορφη προεπισκόπηση του τι θα συμβεί 5 00:00:17,000 --> 00:00:21,000 όταν θα τελειώσουν τα καύσιμα του Ήλιου μας σε περισσότερα από 5 δις χρόνια από τώρα. 6 00:00:38,000 --> 00:00:42,000 Επεισόδιο 52: Ο Θάνατος των Άστρων 7 00:00:43,000 --> 00:00:47,000 Παρουσιάζει ο Δρ. Τζέι, ή κατά κόσμον Δρ. Τζο Λίσκε 8 00:00:50,000 --> 00:00:57,000 Μη πανικοβάλλεστε ακόμη! Ο Ήλιος είναι περίπου 4.5 δις χρόνων - γέρικος όπως και να το δει κανείς, 9 00:00:57,000 --> 00:01:00,000 αλλά λιγότερο από το μισό του προσδόκιμου βίου του. 10 00:01:01,000 --> 00:01:07,000 Παρατηρώντας όμως αμέτρητα άστρα σαν τον Ήλιο μας, οι επιστήμονες έχουν μία καλή εικόνα 11 00:01:07,000 --> 00:01:11,000 για το τι θα συμβεί στο Ηλιακό μας Σύστημα στο απώτερο μέλλον. 12 00:01:13,000 --> 00:01:22,000 Τα άστρα είναι σφαίρες ύλης που παράγουν ενέργεια κυρίως από τη σύντηξη ατομικών πυρήνων υδρογόνου, παράγοντας ήλιο. 13 00:01:23,000 --> 00:01:30,000 Όταν δύο πυρήνες συντήκονται, η μάζα του πυρήνα που προκύπτει είναι λίγο λιγότερη από το άθροισμα των δύο αρχικών, 14 00:01:30,000 --> 00:01:34,000 και η διαφορά αυτή εκλύεται ως ενέργεια. 15 00:01:35,000 --> 00:01:38,000 Από αυτή τη διαδικασία προέρχεται το ηλιακό φως. 16 00:01:39,000 --> 00:01:41,000 Και είναι η ίδια αρχή λειτουργίας των θερμοπυρηνικών βομβών. 17 00:01:42,000 --> 00:01:46,000 Αλλά ενώ οι βόμβες χρησιμοποιούν το καύσιμό τους σε ένα κλάσμα δευτερολέπτου, 18 00:01:46,000 --> 00:01:52,000 τα άστρα είναι αρκετά μεγάλα ώστε να συντηρούν τη σύντηξη για δισεκατομμύρια χρόνια 19 00:01:53,000 --> 00:01:55,000 πριν τελικά εξαντληθούν τα αποθέματά τους. 20 00:02:00,000 --> 00:02:02,000 Το τι θα συμβεί μετά εξαρτάται από το μέγεθος του άστρου. 21 00:02:04,000 --> 00:02:09,000 Τα πολύ μεγάλα άστρα εκρήγνυνται ως υπερκαινοφανείς μετά από λίγα εκατομμύρια χρόνια... 22 00:02:24,000 --> 00:02:28,000 ...ενώ τα μικρότερα συνεχίζουν την καύση και παραμένουν ουσιαστικά αθάνατα- 23 00:02:28,000 --> 00:02:32,000 καθώς ο εκτιμώμενος βίος τους είναι μεγαλύτερος της τρέχουσας ηλικίας του Σύμπαντος, 24 00:02:32,000 --> 00:02:36,000 και άρα δεν έχουμε δει κανένα να πεθαίνει. 25 00:02:37,000 --> 00:02:39,000 Αλλά για άστρα όπως ο Ήλιος, 26 00:02:39,000 --> 00:02:42,000 των οποίων ο χρόνος ζωής μετράται σε δις χρόνια, 27 00:02:42,000 --> 00:02:46,000 οι αστρονόμοι έχουν αρκετές παρατηρήσεις για το τι συμβαίνει όταν εξαντληθούν τα καύσιμά τους. 28 00:02:46,000 --> 00:02:49,000 Πεθαίνουν με ένα κλάμα, κι όχι με έκρηξη. 29 00:02:49,000 --> 00:02:52,000 Ας δούμε τι συμβαίνει – 30 00:02:52,000 --> 00:02:57,000 όπως αποκαλύπτεται από παρατηρήσεις του Χαμπλ σε δεκάδες άστρα σε διάφορα στάδια της εξέλιξής τους. 31 00:03:00,000 --> 00:03:03,000 Πρώτα, το άστρο διαστέλλεται και ψύχεται λίγο, 32 00:03:03,000 --> 00:03:06,000 και γίνεται αυτό που λέμε κόκκινος γίγαντας. 33 00:03:06,000 --> 00:03:09,000 Όταν αυτό συμβεί στον Ήλιο, θα καταστραφούν 34 00:03:09,000 --> 00:03:12,000 οι εσωτερικοί πλανήτες του Ηλιακού Συστήματος. 35 00:03:16,000 --> 00:03:22,000 Μετά, τα εξωτερικά στρώματα εκτινάσσονται, δημιουργώντας ένα πυκνό νέφος αερίου και σκόνης, 36 00:03:22,000 --> 00:03:25,000 το οποίο καλύπτει εντελώς το ορατό φως του άστρου. 37 00:03:26,000 --> 00:03:30,000 Αυτό το στάδιο, καλείται προ-πλανητικό νεφέλωμα, 38 00:03:30,000 --> 00:03:33,000 και είναι δύσκολο να παρατηρηθεί καθώς είναι ιδιαίτερα αμυδρό. 39 00:03:33,000 --> 00:03:40,000 Μόνο ασθενείς υπέρυθρες εκπομπές από τα νέφη σκόνης και το ανακλώμενο αστρικό φως το κάνουν ορατό στους αστρονόμους. 40 00:03:40,000 --> 00:03:44,000 Είναι επίσης μία σύντομη περίοδος στην αστρική εξέλιξη, 41 00:03:44,000 --> 00:03:48,000 διαρκεί μόνο μερικές χιλιάδες χρόνια, κι έτσι τέτοια αντικείμενα είναι σπάνια. 42 00:03:50,000 --> 00:03:54,000 Οι εικόνες προ-πλανητικών νεφών του Χαμπλ εμφανίζουν μία ποικιλία σχημάτων, 43 00:03:54,000 --> 00:03:58,000 υποδηλώνοντας τη σύνθετη δυναμική στο εσωτερικό τους. 44 00:03:59,000 --> 00:04:03,000 Η σπειροειδής δομή αυτού του νεφελώματος είναι ιδιαίτερα σπάνια, 45 00:04:03,000 --> 00:04:09,000 και οφείλεται μάλλον σε ένα διπλό αστρικό σύστημα που διαμορφώνει το νέφος αερίου και σκόνης. 46 00:04:12,000 --> 00:04:17,000 Καθώς το άστρο αποτινάζει τα εξωτερικά στρώματά του για να δημιουργηθεί το ψυχρό προ-πλανητικό νεφέλωμα, 47 00:04:17,000 --> 00:04:23,000 ο πυρήνας του άστρου παραμένει, ένα μικρό αλλά υπέρθερμο υπόλειμμα. 48 00:04:24,000 --> 00:04:27,000 Για μία περίοδο μερικών χιλιάδων χρόνων, 49 00:04:27,000 --> 00:04:32,000 η ακτινοβολία από αυτό το υπόλειμμα διεγείρει το αέριο του προ-πλανητικού νεφελώματος, 50 00:04:32,000 --> 00:04:35,000 κάνοντάς το να ακτινοβολεί όπως μία λάμπα φθορισμού. 51 00:04:39,000 --> 00:04:45,000 Τότε, το αμυδρό προ-πλανητικό νεφέλωμα γίνεται λαμπρό πλανητικό νεφέλωμα. 52 00:04:45,000 --> 00:04:50,000 Αυτά είναι αρκετά λαμπρά ώστε οι αστρονόμοι μπορούσαν να τα παρατηρήσουν από παλιά, 53 00:04:50,000 --> 00:04:53,000 γεγονός που εξηγεί το παραπλανητικό τους όνομα. 54 00:04:53,000 --> 00:04:57,000 Επειδή φαίνονται σχεδόν σφαιρικά και έχουν μία πράσινη απόχρωση όταν παρατηρούνται στο ορατό, 55 00:04:57,000 --> 00:05:00,000 οι αστρονόμοι παρατηρώντας με τα πρώτα τηλεσκόπια 56 00:05:00,000 --> 00:05:04,000 βρήκαν μία ομοιότητα με τους πλανήτες του Ηλιακού μας Συστήματος. 57 00:05:06,000 --> 00:05:09,000 Παρατηρήσεις υψηλής ανάλυσης από σύγχρονα τηλεσκόπια όπως το Χαμπλ 58 00:05:09,000 --> 00:05:12,000 δείχνουν ότι το σχήμα τους συχνά διαφέρει από το σφαιρικό, 59 00:05:12,000 --> 00:05:15,000 και η πλανητόμορφη εμφάνισή τους είναι αμφίβολη 60 00:05:15,000 --> 00:05:18,000 αλλά το όνομα παρέμεινε. 61 00:05:19,000 --> 00:05:26,000 Τελικά, τα πλανητικά νεφελώματα εξαφανίζονται καθώς το αέριο και η σκόνη διαχέονται στο διάστημα. 62 00:05:26,000 --> 00:05:32,000 Αυτό που παραμένει είναι ένας μικρός, πυκνός και αμυδρός λευκός νάνος - 63 00:05:32,000 --> 00:05:37,000 ο τελικός προορισμός του Ήλιου μας, σε μερικά δισεκατομμύρια χρόνια. 64 00:05:39,000 --> 00:05:41,000 Αλλά για τα άστρα υπάρχει ζωή μετά θάνατον. 65 00:05:41,000 --> 00:05:45,000 Η ύλη που εκτινάσσεται στο διάστημα από τα πλανητικά νεφελώματα 66 00:05:45,000 --> 00:05:50,000 αποτελεί δομικό στοιχείο για τις νέες γενιές άστρων και πλανητών.