1 00:00:00,000 --> 00:00:03,000 Αστρονόμοι χρησιμοποιώντας το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble 2 00:00:03,000 --> 00:00:08,000 παρατήρησαν δραματικές αλλαγές στην ατμόσφαιρα ενός μακρινού πλανήτη. 3 00:00:08,000 --> 00:00:11,000 Μόλις μια αστρική έκρηξη το περιέλουσε 4 00:00:11,000 --> 00:00:14,000 με έντονη ακτινοβολία ακτίνων Χ 5 00:00:14,000 --> 00:00:19,000 οι επιστήμονες ανίχνευσαν την γρήγορη εξάτμιση της ατμόσφαιρας του πλανήτη. 6 00:00:19,000 --> 00:00:25,000 Αυτά τα βίαια γεγονότα 63 έτη φωτός μακριά από τη Γη έδωσαν στους αστρονόμους 7 00:00:25,000 --> 00:00:29,000 την πρώτη τους ματιά στην αλλαγή του καιρού και του κλίματος 8 00:00:29,000 --> 00:00:32,000 σε έναν πλανήτη εκτός του δικού μας Ηλιακού Συστήματος. 9 00:00:39,000 --> 00:00:45,000 Από την Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία ESA και την NASA: 10 00:00:49,000 --> 00:00:52,000 Επεισόδιο 56: Δραματικές αλλαγές εντοπίζονται σε ένα μακρινό πλανήτη 11 00:00:57,000 --> 00:01:00,000 Παρουσιάζει ο Δρ. Τζέι ή κατά κόσμον Δρ. Τζο Λίσκε 12 00:01:02,000 --> 00:01:09,000 Ο πλανήτης HD 189733b έχει μπλε ουρανό, αλλά αυτή είναι και η μόνη του ομοιότητα με τη Γη. 13 00:01:09,000 --> 00:01:15,000 Είναι ένας τεράστιος αέριος γίγαντας παρόμοιος με τον Δία, αλλά βρίσκεται πολύ κοντά στο αστέρι του 14 00:01:15,000 --> 00:01:19,000 πολύ πιο κοντά από ό, τι βρίσκεται οποιοσδήποτε πλανήτης στον Ήλιο, στο ηλιακό μας σύστημα . 15 00:01:19,000 --> 00:01:26,000 Αυτό κάνει το κλίμα ιδιαίτερα ζεστό, με θερμοκρασίες άνω των 1000 º C. 16 00:01:29,000 --> 00:01:34,000 Μια ομάδα από επιστήμονες χρησιμοποίησαν το Hubble για να παρατηρήσουν τον πλανήτη το 2010 17 00:01:34,000 --> 00:01:39,000 και πάλι το 2011, καθώς σκιαγραφόταν μπροστά από το άστρο του. 18 00:01:39,000 --> 00:01:44,000 Έχοντας οπίσθιο φωτισμό με αυτόν τον τρόπο, η ατμόσφαιρα ενός πλανήτη αποτυπώνει την υπογραφή της 19 00:01:44,000 --> 00:01:48,000 στο αστρικό φως, επιτρέποντας στους αστρονόμους να αποκωδικοποιήσουν ό, τι συμβαίνει 20 00:01:48,000 --> 00:01:53,000 σε κλίμακες που θα ήταν υπερβολικά μικρές για άμεση απεικόνιση. 21 00:01:55,000 --> 00:01:59,000 Η πρώτη σειρά των παρατηρήσεων στην πραγματικότητα ... δεν δείχνει τίποτα. 22 00:01:59,000 --> 00:02:03,000 Οι επιστήμονες ήλπιζαν να επιβεβαιώσουν αυτό που είχαν δει μία φορά πριν 23 00:02:03,000 --> 00:02:04,000 σε κάποιον άλλο πλανήτη 24 00:02:04,000 --> 00:02:08,000 τα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας του να εξατμίζονται σταδιακά 25 00:02:08,000 --> 00:02:10,000 κάτω από την έντονη επίθεση του αστρικού φωτός. 26 00:02:10,000 --> 00:02:15,000 Αλλά οι πρώτες παρατηρήσεις του Hubble του HD 189733b 27 00:02:15,000 --> 00:02:19,000 δεν έδειξαν κανένα ίχνος της ατμόσφαιρας να διαφεύγει. 28 00:02:20,000 --> 00:02:23,000 Αλλά εάν η πρώτη σειρά των παρατηρήσεων ήταν αρκετά βαρετή, 29 00:02:23,000 --> 00:02:26,000 η δεύτερη σειρά δεν ήταν καθόλου. 30 00:02:26,000 --> 00:02:30,000 Λίγο πριν άρχισουν να παρατηρούν με το Hubble για δεύτερη φορά, 31 00:02:30,000 --> 00:02:35,000 ο δορυφόρος Swift ανίχνευσε μια τεράστια έκλαμψη προερχόμενη από την επιφάνεια του άστρου 32 00:02:35,000 --> 00:02:40,000 που εξέπεμψε ισχυρή ακτινοβολία, συμπεριλαμβανομένων, ικανών να βλάψουν την ατμόσφαιρα, ακτίνων-Χ. 33 00:02:40,000 --> 00:02:44,000 Αυτό ήταν μια πιο βίαιη έκδοση των ηλιακών εκλάμψεων 34 00:02:44,000 --> 00:02:47,000 που διαταράσσουν τους δορυφόρους επικοινωνίας εδώ στη Γη. 35 00:02:47,000 --> 00:02:53,000 Όταν ο πλανήτης φάνηκε λίγες ώρες αργότερα, οι αλλαγές ήταν εντυπωσιακές. 36 00:02:53,000 --> 00:02:57,000 Εκεί που είδαν ένα πολύ ήσυχο πλανήτη το 2010 37 00:02:57,000 --> 00:03:03,000 είδαν την ατμόσφαιρα του να βράζει και να δραπετεύει το 2011. 38 00:03:03,000 --> 00:03:05,000 Ένα νέφος αερίου εξατμιζόταν από τον πλανήτη 39 00:03:05,000 --> 00:03:11,000 ο οποίος έχανε τουλάχιστον 1000 τόνους αερίων από την ατμόσφαιρα του κάθε δευτερόλεπτο. 40 00:03:11,000 --> 00:03:14,000 Η ομάδα πιστεύει ότι η άνοδος των ακτίνων Χ από την έκλαμψη 41 00:03:14,000 --> 00:03:18,000 μπορεί ίσως να εξηγήσει την ατμοσφαιρική εξάτμιση που παρατηρήθηκε με το Hubble. 42 00:03:18,000 --> 00:03:22,000 Αυτό το είδος της ακτινοβολίας έχει αρκετή ενέργεια για να επιταχύνει 43 00:03:22,000 --> 00:03:26,000 τα σωματίδια στην ατμόσφαιρα, έτσι ώστε να δραπετεύσουν από τον πλανήτη. 44 00:03:28,000 --> 00:03:32,000 Υπάρχουν και άλλες ενδιαφέρουσες πιθανότητες, όμως, 45 00:03:32,000 --> 00:03:34,000 και όλες συνδέονται με τη δραστηριότητα του άστρου. 46 00:03:36,000 --> 00:03:42,000 Για παράδειγμα, θα μπορούσε να είναι σταδιακές εποχιακές διακυμάνσεις των ακτίνων Χ από το αστέρι 47 00:03:42,000 --> 00:03:44,000 αντί της απότομης επίδρασης της έκλαμψης 48 00:03:44,000 --> 00:03:49,000 οι οποίες προκάλεσαν την αλλαγή μεταξύ 2010 και 2011. 49 00:03:49,000 --> 00:03:53,000 Αυτό θα ήταν παρόμοιο με τον ενδεκαετή κύκλο των κηλίδων του Ήλιου. 50 00:03:57,000 --> 00:03:59,000 Η ομάδα έχει προγραμματίσει νέες παρατηρήσεις με το Hubble 51 00:03:59,000 --> 00:04:03,000 και με το διαστημικό τηλεσκόπιο ακτίνων Χ της ESA , XMM-Newton 52 00:04:03,000 --> 00:04:08,000 για να εξακριβώσει τι προκάλεσε την εξάτμιση της ατμόσφαιρας. 53 00:04:10,000 --> 00:04:14,000 Αλλά ανεξάρτητα από την αιτία, αυτή είναι η πρώτη φορά που οι επιστήμονες έχουν παρατηρήσει 54 00:04:14,000 --> 00:04:17,000 μια σαφή αλλαγή στην ατμόσφαιρα ενός εξωπλανήτη. 55 00:04:25,000 --> 00:04:30,000 Μετάφραση: Ανδρέας Βοσινάκης www.ofa.gr